Podstawowa skala pentatoniczna.
Prawie każdy, kto opanował już podstawy gry na gitarze, a więc potrafi złapać tak zwykłe chwyty, jak barowe, zaczyna myśleć o nauce gry solowej – improwizacji. Każdy słyszał, jak grają Clapton, Styczyński. Czemu samemu nie spróbować? W tym artykule mowa będzie o improwizacji bluesowej. Gitarzyści bluesowi w większości opierają swoje improwizacje o skalę pentatoniczną. Nie jest to oczywiście bezwzględna reguła i są ludzie, którzy grają bez żadnych podstaw teoretycznych – jednak najczęściej są to ludzie naprawdę uzdolnieni muzycznie. Dla wszystkich mniej genialnych – trochę teorii. Poniżej przedstawiam podstawową skalę pentatoniczną. Można ją rozszerzać o pozostałe dźwięki skali durowej lub molowej. Częste są też różne riffy zawierające dźwięki zupełnie spoza skali.
Jak każdy pamięta ze szkoły podstawowej, skala durowa zawiera 7 dźwięków podstawowych:
dla gamy C-dur: C D E F G A H
Pomiędzy niektórymi są dodatkowe dźwięki – półtony. Na klawiaturze pianina klawisze białe to dźwięki zapisane powyżej, a czarne to właśnie półtony. Należy zaznaczyć, że między dźwiękami E i F oraz H i C nie ma półtonów (a na klawiaturze – czarnych klawiszy). Dźwięki te tworzą tzw. półtony naturalne.
Wszystkie dźwięki wyglądają tak:
C Cis D Dis E F Fis G Gis A B H C
Jakoś tak się już przyjęło, że nie dźwięk pomiędzy A i H nie nazywa się Ais lub Hes, lecz B.
Dźwięki skali C-dur numerujemy:
C D E F G A H C
1 2 3 4 5 6 7 8
Trzeba zawsze pamiętać, że w skali durowej półtony występują między dźwiękami 3 i 4 (dla C-dur: E i F) oraz 7 i 8 (dla C-dur: H i C). Dla skali D-dur półtony również są między dźwiękami 3 i 4 oraz 7 i 8, ale teraz są to dźwięki Fis i G oraz Cis i D, a skala D-dur wygląda tak:
D E Fis G A H Cis D
1 2 3 4 5 6 7 8
A teraz skala pentatoniczna dla gamy C-dur.
C D E G A
Jak łatwo zauważyć, są to kolejno dźwięki 1,2,3,5 i 6.
Dla D-dur: D E Fis A H
Dla E-dur: E Fis Gis H Cis
itd.
W skali molowej (eolskiej) półtony występują pomiędzy dźwiękami 2 i 3 oraz 5 i 6; dla skali A-moll:
A H C D E F G A
1 2 3 4 5 6 7 8
Pentatonika skali molowej to dźwięki: 1,3,4,5 i 7, czyli dla A-moll: A C D E G.
dla D-moll:
dźwięki skali: E F G A H C D E pentatonika: E G A H D
1 2 3 4 5 6 7 8
Godnym uwagi jest fakt, że dźwięki skali pentatonicznej A-moll pokrywają się z pentatoniką skali C-dur. Tak samo jest z H-moll i D-dur, Cis-moll i E-dur, itd.
Teraz, gdy znasz już dźwięki skali pentatonicznej, pozostaje opalcować je na gitarze i spróbować zagrać do podkładu. Gdy grane są przykładowo akordy : C-dur A-moll F-dur G-dur , improwizacja opierać się będzie o pentatonike skali C-dur.