Wiadomości ogólne

Wiadomości ogólne.

  „… Tańczyły i śpiewały dwie młode, uderzająco piękne Cyganki, kobieta po sześćdziesiątce i dziewczynka mniej więcej dziesięcioletnia. Dwaj gitarzyści, którzy wyglądem przypominali przemytników z „Carmen”, zaczęli brzdąkać na swych instrumentach. Zachwycił mnie ten mocny rytm i wspaniałe brzmienie. Jeden z nich od czsu do czasu przerywał grę i śpiewał jakieś dziwne koloraturowe wokalizy, które, jak się dopiero później dowiedziałem, były autentycznym flamenco, tak zwanym cante jondo. Melodie te, które nigdy zresztą nie zostały zapisane, to zupełnie swobodne improwizacje. Odziedziczone po Arabach, wykorzystują ludowe rytmy hiszpańskie i cygańskie jako akompaniament do pieśni i tańca. Dziewczęta w długich sukniach z trenem, z czerwonymi goździkami pod wpiętymi we włosy wysokimi grzebieniami, tańczyły z niezwykłym wdziękiem i pasją, śmiertelnie poważne, wyniosłe, nigdy się nie uśmiechając, jak gdyby uczestniczyły w jakimś obrzędzie religijnym. Staruszka przewyższała obie swym nieokiełznanym temperamentem; zdawała się być opętana przez szatana, i to do tego stopnia, że budziła we mnie lęk…” Artur Rubinstein ” Początki kariery hiszpańskiej”

Flamenco jest folklorem wywodzącym się z terenów południowej Hiszpanii. Jest to jednak sztuka na powstanie której wpłynęły różne, odmienne od siebie kultury.
Dla całości spektaklu flamenco niezbędne są trzy elementy:
– śpiew,
– taniec,
– muzyka,
dlatego też, artyści flamenco występują w grupach. Między powyższymi kategoriami nie rozróżnia się żadnych uprzywilejowanych czy podrzędnych elementów. Każdy z nich pełni podwójne funkcje: raz występuje jako pierwszoplanowy, zaś innym razem pełni rolę akompaniamentu. U tancerzy i śpiewaków rola akompaniująca polega na tym, że wykorzystując palmas, pitos i stukanie obcasem, tworzą oni warstwę perkusyjną.

Palmas – (klaskanie) jest podstawowym „instrumentem” muzycznym stosowanym do prawie wszystkich form flamenco.Palmas można podzielić ze względu na siłę i głośność. Pierwsze – palmas fuertes – dające głośny i ostry dżwięk, oraz palmas sordas dające dżwięk cichy i miękki. Niesamowicie efektowne jest jednoczesne wykonywanie palmas przez kilku palmeros uzupełniających się nawzajem. W ramach ćwiczeń polecam „przeklaskanie” kilku rytmów przy pomocy zegara flamenco.

Pitos – (strzelanie palcami) technika wykorzystywana głównie przez tancerzy flamenco, prawdopodobnie powstała i rozwijająca się w prowincji Beatica i okolicach Kadyksu jeszcze przed wyklarowaniem się samego flamenco.

Zapateado – stukanie obcasami, czubkiem lub całą płaszczyzną buta. Technika wykorzystywana przez tancerzy, którzy używają w tym celu specjalnie podkutych butów. Bardzo często wykonywane także jako partie solowe na koncertach, a także rejestrowane na płytach.

Techniki artykulacyjne

1.    Najpopularniejszymi i zarazem najbardziej charakterystycznymi dla flamenco technikami artykulacyjnymi są techniki rasqueado. Nie są one stosowane w żadnych innych „szkołach” gitarowych.

Ogólnie mówiąc jest to arpeggio, z maksymalnym naciskiem na akcenty rytmiczne.

Rozróżniamy kilka „wersji” rasqueado:

• rasqueado pojedyncze

  Wykonuje się je poprzez zwinięcie dłoni w „pięść” i wypuszczania (prostowania)  kolejno palców od małego do wskazującego. W technice tej nie wykorzystuje się kciuka. Szczególną uwagę należy zwrócić na precyzję wykonania, gdyż ważny tu jest równomierny odstęp czasu między poszczególnymi uderzeniami, jednakowa głośność każdego uderzenia i w finale szybkość całego ruchu.

• rasqueado – tremolo.

  Technika analogiczna do wcześniejszej z tą różnicą, że realizuje się ją wielokrotnie i przeplata powrotem (arpeggio) palca wskazującego. Zaciskamy „pięść” – wypuszczamy kolejno wszystkie palce – mały palec, serdeczny, środkowy i wskazujący po czym wykonujemy ruch w górę palcem wskazującym. Technika ta jest bardzo trudna i wymaga bardzo długiego treningu, jednakże jest bardzo efektowna.

• rasqueado z powrotem palca wskazującego.

• rasqueado pojedyncze z powrotem kciuka

• rasqueado triolowe.

• rasqueado „strzelające”.

2.   Technika picado jest grą melodyczną, stosowaną analogicznie jak w gitarze klasycznej. Gra się tutaj palcami – wskazującym i środkowym (i,ma). Ogólnie rzecz ujmując należy wyprostować i uderzać w kierunku prostopadlym do strun, po czym spocząć, oprzeć na sąsiedniej, niższej strunie. Gra się konsekwentnie na przemian (i-ma-i-ma-i-ma-i-ma… lub odwrotnie: ma-i-ma-i-ma-i-ma…) bez względu na ilość dzwięków lub przechodzenie na inne struny.

3.   Technika punteadojest techniką arpeggiową polegającą na uderzaniu kilku strun paznokciami – w dół i w górę. Wykorzystuje się do tego palca wskazującego (i), kciuk (p) lub jednocześnie czterech palców prawej ręki (i,ma,a,me).

4.   Technika golpe służy do podkreślania rytmu (akcentowania) i polega na uderzaniu w górną płytę rezonansową instrumentu.Golpe łączy się zarówno z uderzeniem w struny jak i stosuje się w pauzach. Najlepiej używać jest do tego palca serdecznego (a).

5.   Technika tremolo oznacza – analogicznie do gitary klasycznej – grę dwugłosową na gitarze. Polega na trąceniu kcikiem jednej ze strun basowych, po czym gra się od 3 do 5 dźwięków palcami i,ma,a…

Rozróżnia się kilka różnych odmian tremola (i również od tego zależy kolejność pozostałych uderzeń).